Dlaczego warto regularnie wysyłać młodego piłkarza do lekarza sportowego? Jakie badania należy wykonać i jak często? Sprawdź w artykule!
Dlaczego warto regularnie wysyłać młodego piłkarza do lekarza sportowego? Jakie badania należy wykonać i jak często? Sprawdź w artykule!
Regularne badania są ważne dla każdego. Ich rodzaj i częstotliwość zależą od wielu czynników. Wiek, płeć, dieta, geny, czyli historia chorób w rodzinie – to wszystko wpływa na model profilaktyki zdrowia. Nie możemy zapominać jednak o trybie życia, szczególnie w młodym wieku. Powinniśmy się ruszać, ale z głową! Nieodpowiedni rodzaj ćwiczeń czy źle dopasowana intensywność łatwo mogą stać się przyczyną urazów, a nawet poważnych kontuzji i chorób. Poniżej podpowiemy, do którego lekarza się zgłosić i jakie badania sportowe dla dzieci należy wykonać przed rozpoczęciem aktywności fizycznych.
„Sport to zdrowie” – ten frazes słyszeliśmy setki razy i mamy prawo być nim znudzeni. Nie oznacza to jednak, że nie jest prawdziwy lub przestał być aktualny. Wręcz przeciwnie! Codzienny, przemyślany ruch jest kluczowy, tak jak odpowiedni plan żywieniowy. Różnica jest taka, że zwykle większość z nas może wstać z łóżka i zjeść nadprogramową kanapkę, a nawet dwie. Nic poważnego nam się nie stanie, nawet jeśli złamiemy plan żywieniowy. Nie można jednak po prostu wyjść z domu i przebiec maratonu bez wcześniejszego przygotowania i odpowiednich badań – inaczej można liczyć się z przykrymi konsekwencjami.
Główne powody, dla których warto zgłosić się z dzieckiem do lekarza sportowego, to:
● Profilaktyka – regularne badania to najlepsza droga do zdrowia – działajmy z wyprzedzeniem!
● Budowanie historii zdrowia – pozwala lekarzom łatwiej zapobiegać ewentualnym problemom oraz ich przyczynom.
● Dobrostan psychiczny – dziecka, ale także i nasz: każdy lepiej śpi ze świadomością, że on i jego najbliżsi są zdrowi.
● Samoświadomość – gdy znamy mocne strony organizmu, możemy skierować nasze wysiłki w odpowiednią stronę i lepiej sprostać wyzwaniom.
Pamiętaj też, że twoja pociecha może nie mówić o swoich dolegliwościach z powodu wstydu lub strachu. Badania sportowe pomagają uniknąć niepotrzebnego stresu związanego z omawianiem problemów zdrowotnych. – o ile oczywiście są przeprowadzone pod okiem profesjonalnego i empatycznego lekarza.
Przed zapisaniem się do lekarza warto przygotować listę z badaniami sportowymi dla dzieci, jakie należy wykonać:
● Pełna morfologia krwi oraz OB.
● Glukoza.
● Badanie ogólne moczu oraz badanie na pasożyty.
● Pomiary (antropometria) i EKG (próby wysiłkowe).
● Spirometria.
Pamiętaj także o innych badaniach – warto zapisać dziecko do okulisty, laryngologa oraz dentysty.
Układ sercowo-płucny ma decydujące znaczenie dla wydolności organizmu. Przy pełnej morfologii krwi z rozmazem OB powinniśmy zwrócić uwagę na kilka parametrów:
● Poziom krwinek czerwonych i hemoglobiny – elementów odpowiadających za transport tlenu z płuc do mózgu i mięśni, a więc wydolność tlenową.
● Żelazo i ferrytyna – niedobór żelaza, ważnego w produkcji krwinek czerwonych, oraz ferrytyny, wiążącego je białka, dotyka wielu młodych sportowców.
● Hematokryt – określa lepkość krwi i pozwala rozpoznać niewystarczające nawodnienie organizmu.
● Wapń, fosfor i witamina D – odpowiadają za zdrowe i mocne kości.
● Aminotransferaza alaninowa (AlAT), kinaza kreatynowa (CK) i dehydrogenaza mleczanowa (LDH) – wskazują na uszkodzenia komórek mięśniowych oraz wątroby. Ich podwyższony poziom wskazuje na przetrenowanie.
Każdy z tych czynników odgrywa ważną rolę, choć może nie zawsze oczywistą rolę, w zapobieganiu kontuzjom.
Aktywność fizyczna wpływa na łaknienie, co skutkuje zmianami w diecie i może prowadzić do zaburzeń metabolizmu. Czuwaj nad poziomem glukozy na czczo, stężeniem hemoglobiny glikowanej oraz lipidogramem. Koniecznie zwróć uwagę, jeśli u dziecka pojawiają się zaburzenia masy ciała. Często oznaczają one zaburzenia funkcji hormonów, dlatego warto kontrolować ich stężenie. Ważne są także TSH, fT3, fT4 i kortyzol.
Ruch to zwiększona produkcja potu, która może prowadzić do odwodnienia organizmu. Pamiętaj o badaniu ogólnym moczy z osadem oraz eGFR / kreatyninie, które pozwolą określić sprawność przemiany materii. Nie zapominaj o elektrolitach, takich jak sód i potas – ich niedobór czy nadmiar są szkodliwe.
W przypadku gdy dziecko nie trenuje indywidualnie, warto zadbać o diagnostykę pasożytów przewodu pokarmowego i wykonać badanie kału w kierunku pasożytów, szczególnie:
● Przeciwciała Giardia lamblia oraz glisty ludzkiej.
● Owsiki w wymazie okołoodbytniczym.
● Przeciwciała anty-HBS i anty-HCV.
Regularne pomiary wzrostu oraz masy ciała dziecka, czyli antropometria, pozwalają obserwować jego rozwój i wcześnie wykrywać nieprawidłowości w dorastaniu.
Standardowe badanie serca to EKG spoczynkowe. Pozwala ono określić pracę serca w pozycji zrelaksowanej. Dzięki próbom wysiłkowym na bieżni lub rowerze stacjonarnym lekarz obserwuje na kardiogramie reakcję organizmu na wysiłek. To kluczowe badanie w kwalifikowaniu dzieci do uprawiania sportu – bez niego lekarz może nie wystawić zaświadczenia.
To badanie oceniające wydolność płuc, ważne zwłaszcza u dzieci z alergiami czy astmą. Warto jednak przeprowadzić je u każdego młodego sportowca, aby sprawdzić, czy prawidłowo oddycha.
Warto pamiętać, że badania dla dzieci uprawiających sport powinno się wykonywać regularnie – nie tylko ze względu na troskę o dziecko, ale też dlatego, że mają swój termin ważności. Różni się on w zależności od rodzaju badań i sportu, uwzględnia także stan zdrowia dziecka:
● 6 miesięcy – ogólne badanie, antropometria.
● 12 miesięcy (rok) – EKG, badanie moczu, morfologia krwi oraz glukoza.
● 24 miesiące – okulista, laryngolog, spirometria (chyba że dziecko ma chorobę układu oddechowego, wtedy co 6–12 miesięcy, w zależności od jego stanu).
Badania dla dzieci uprawiających sport są kluczowe w planowaniu rozwoju. Pozwalają dobrać odpowiedni rodzaj i intensywność treningów ze względu na jego stan zdrowia oraz kategorię wiekową.
Podczas ustalania, na jakie badania zapisać się do lekarza sportowego, pamiętaj o pełnej morfologii krwi z rozmazem OB, glukozie, badaniu ogólnym moczu, pasożytach, pomiary i EKG serca. Nie zapominaj także o okuliście, laryngologu i dentyście.
A jeśli wszystkie badania już wykonane, dziecko czuje się dobrze i jest zdrowe – nie pozostaje nic innego jak cieszyć się kolejnymi zajęciami piłkarskimi! Czy to w ramach treningów indywidualnych, obozów letnich czy obozów zimowych– zdecydujcie razem z dzieckiem!